Yargıtay’ın işçilik alacaklarının hesaplanmasına ilişkin kararları incelendiğinde bir takım işçilik alacaklarında hakkaniyet indirimi uygulanmaktadır. İşçilik alacaklarından biri olan yıllık izin ücreti alacağında ise işçi tarafından hak edilen yıllık izin gün sayısının kanun ile belirlenmiş olması ve yıllık izin kullanımlarının işveren tarafından buna özgülenmiş deftere kaydedilmesinin zorunlu olması nedenleriyle genel kaide olarak hakkaniyet indirimi uygulanmamaktadır.
Ancak, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 04.06.2024 tarihli 2024/6366 E. ve 2024/9427 K. sayılı ilamı ile bu kaidenin istisnası olabileceğini içtihat etmiştir.
Yargıtay incelemesine konu uyuşmazlık ve yıllık izin ücreti alacağı yönünden karar aşamaları
Davacı: Genel Müdür unvanı ile, işletmenin ve işyerinin bütününü sevk ve idare etmekle yetkili ve sadece Yönetim Kuruluna bağlı işveren vekili
Dava Konusu: İş akdinin haksız feshedildiği, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve ücret ödense de yapılan ödemelerin eksik olduğu iddiasıyla ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti alacağı, prim alacağı, ücret alacağı ve iade alınan bilgisayar bedeli alacağının ödenmesi talep edilmiştir.
Davalı Cevabı: Davacının genel müdür sıfatıyla çalışmakta iken işten çıktığından taraflar arasındaki hukuki ilişkinin bir iş sözleşmesi niteliğinde değil vekâlet sözleşmesi ilişkisi niteliğinde sayılacağı, davacının işten ayrıldıktan bir süre sonra işyerine geldiği, yasal alacakları olan kıdem ve ihbar tazminatı ve ücretinin ödenmesi amacıyla çek tanzim edildiği, bunun davacı tarafından kabul edilmemesi üzerine de ödemenin davacının banka hesabına yapıldığı savunması yapılmıştır.
Yerel Mahkeme Kararı: İş sözleşmesinin davalı tarafından haklı olmayan nedenle feshedildiği, davacının ihbar tazminatına hak kazandığı, prim ve yıllık izin alacağının ödendiğinin davalı tarafından ispatlanmadığı, davacının ücret ve iade alınan bilgisayar bedeli alacağı bulunduğu ispatlanamadığından bu alacaklara hak kazanmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davalı İstinaf Başvurusu: Davacının yıllık izinlerini kullandığını, davacının genel müdür olduğu ve bu görevden kaynaklı konumu ve yetkileri dikkate alındığında, kullandığı yıllık izinlere ilişkin olarak kendisine bir belgenin imzalatılamayacak olduğu sebepleriyle istinaf kanun yoluna başvuru yapılmıştır.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararı: Yıllık izinlerin kullanıldığına dair davalının yıllık izin defteri veya eşdeğer yazılı belge sunamadığı, davacının yıllık izin alacağı bulunduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Davalı Temyiz Başvurusu: İstinaf kanun yoluna başvuru sebepleri ileri sürülmüştür.
Yargıtay Değerlendirmesi: Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene ait olup, işveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile ispatlaması gerektiği, hakimin davayı aydınlatma yükümlülüğü olduğu, davacının 9 yıl boyunca hiç izin kullanmadığı kabul edilerek yıllık izin ücreti alacağının hesaplanması ve hüküm altına alınmasının hatalı olduğu belirtilerek şu gerekçelere yer verilmiştir;
- Davacı asilin ilk Derece Mahkemesi duruşmasında "... üzerinden çok sene geçtiği için ne kadar yıllık izin kullandığımı hatırlamıyorum, işler çok yoğun olduğu için bayram tatilleri ile birleştirip kullanırdım. ..." şeklindeki beyanı
- Davacının genel müdür (üst düzey yönetici) olarak çalışması nedeniyle yıllık izin belgesini düzenlettirme yetkisine sahip olması
- Davacının 9 yıllık süre içinde izin kullanmamasının hayatın olağan akışına aykırı olması ve beyanında da ne kadar kullandığını net açıklayamamış olsa da izin kullandığını belirtmesi
Yargıtay Kararı: Belirtilen gerekçelerle yıllık izin miktarından %50 oranında indirim yapılması gerektiğinden Bölge Adliye Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak, ilk derece mahkemesi kararı bozulmuştur.
Sonuç
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarafından verilen bu karar ile işverenlerin yıllık izin kullandırıldığına ilişkin ispat yükümlülüğünün ortadan kalktığı yorumu yapılmamalı ve tüm yıllık izin ücreti alacağı uyuşmazlıkları için emsal niteliğinde bir karar olmadığı unutulmamalıdır. Zira, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin bu kararında davacının yıllık izin defterlerinin usulüne uygun tutulmasına yetkili ve sorumlu üst düzey yönetici olması hususunun üzerinde durduğunu düşünmekteyiz. Davacı taraf üst düzey yönetici dahi olsa, yıllık izin kullandırılması ve kayıt altına alınması süreçlerinde yetki ve sorumluluğunun kapsamı da irdelenerek hakkaniyet indirimi uygulanıp uygulanamayacağının her somut olay özelinde değerlendirilmesi gerekmektedir.
________________________________________Bu makalede yer alan içeriklerin tüm hakları Nova Hukuk Avukatlarına aittir. Kaynak gösterilmeksizin veya sahibinin yazılı izni alınmaksızın kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Bu içerik yalnızca genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hukuki danışmanlık hizmeti niteliği taşımamakta ve içerikte yer alan bilgilerin güncel, doğru veya eksiksiz olduğu garanti edilmemektedir. Her somut olay farklı değerlendirmeler gerektirebileceğinden makale içeriğindeki bilgilere dayalı işlem yapılmadan önce profesyonel hukuki danışmanlık hizmeti alınmalıdır. Uzman desteği için iletişim sayfamızda yer alan bilgiler ya da mesaj kutusu aracılığıyla bizimle irtibata geçebilirsiniz.